ScratchJr – review

Date: 6 augustus 2014 Author: Sjoerd Dirk Categories: Scratch 0

ScratchJr is een Scratch-versie waarmee jongere kinderen (5-7 jaar) hun eigen interactieve verhalen en spelletjes kunnen maken. Door dit te doen leren ze problemen op te lossen, projecten te ontwerpen en zijn ze creatief bezig op de computer.

ScratchJr maakt gebruik van dezelfde concepten als Scratch om kinderen te leren programmeren; je programmeert door blokken met commando’s aan elkaar te klikken. Kinderen leren daardoor te denken als programmeur, zonder zich bezig te houden met de programmeertaal en de bijbehorende syntax.

Scratch is een programmeertaal en -omgeving waarmee kinderen vanaf 8 jaar op een eenvoudige manier kunnen leren programmeren. Voor kinderen jonger dan 8 jaar is Scratch minder geschikt, aangezien de commando’s op de blokken tekstueel zijn. Je moet dus kunnen goed kunnen lezen. Daarnaast bevat Scratch veel commando’s en mogelijkheden (waaronder het positioneren van objecten middels een xy-as met bijbehorende coördinaten) die voor jonge kinderen te complex zijn. En daar hebben de makers van ScratchJr goed rekening mee gehouden.

Uitleg

Dit begint al met de introductievideo van ScratchJr. De video legt zonder gesproken tekst de basishandelingen van ScratchJr uit. De video is goed te volgen voor jonge kinderen.

Pictogrammen

ScratchJr maakt (nagenoeg) alleen gebruik van pictogrammen om de programmeeromgeving te bedienen. Het toetsenbord van de iPad komt alleen in beeld als je tekst in een praatballonnetje wilt zetten en om je project een naam te geven.

Ook de commandoblokken zijn alleen voorzien van pictogrammen. Mocht je het commando in tekst willen zien, dan kun je op een blok klikken. Er verschijnt dan een tooltip met het Engelstalige commando.

Speelveld

Het speelveld van ScratchJr wordt niet begrensd door de randen; zodra een object aan bijv. de rechterkant uit beeld loopt, dan verschijnt deze vervolgens aan de linkerkant om verder te lopen.

Daarnaast wordt de oorspronkelijke positie van een object op het speelveld automatisch opgeslagen. Elke keer als je op de groene vlag klikt, dan start het object op de oorspronkelijke locatie. Kinderen hoeven hierdoor niet met coördinaten op een xy-as te werken. Het positioneren van objecten werkt voor kinderen hierdoor heel intuïtief.

Wat erg handig is in ScratchJr is het tonen van een raster over het speelveld. Je kunt precies zien waar een sprite geplaatst is door een blauw vierkantje. Links en onder het speelveld verschijnen getallen, zodat kinderen ook kunnen tellen hoeveel stappen er bijvoorbeeld genomen moeten worden.

Het is mogelijk om het speelveld schermvullend te tonen tijdens het uitvoeren van je project.

Commandoblokken

Net zoals in Scratch zijn de commandoblokken verdeeld in categorieën. De categorieën staan logisch gerangschikt; de categorie voor de gebeurtenisblokken staat als eerste en die voor de eindblokken als laatste.

De volgende categorieën en bijbehorende blokken zijn beschikbaar:

• Gebeurtenissen
  Als groene vlag wordt aangeklikt / Als sprite wordt aangeklikt / Als sprite wordt geraakt door andere sprite / Als bericht wordt ontvangen / Verstuur bericht
• Beweging
  Beweeg 1 stap naar links / Beweeg 1 stap naar rechts / Beweeg 1 stap omhoog / Beweeg 1 stap omlaag / Draai 1 stap rechtsom / Draai 1 stap linksom / Spring 2 stappen / Ga naar de beginpositie
• Uiterlijk
  Zeg / Vergroot / Verklein / Oorspronkelijke grootte / Verdwijn / Verschijn
• Geluid
  Speel “pop”-geluid
• Besturen
  Wacht / Stop alle scripts / Stel snelheid in / Herhaal 4 keer
• Eindblokken
  Stop / Herhaal oneindig / Ga naar pagina (alleen als er meerdere pagina’s zijn)

Waar goed over na is gedacht, is dat ScratchJr opstart in de categorie met de beweegblokken (ondanks dat dit de tweede categorie in de rij is). Door niet met de gebeurtenissen te beginnen, maar juist met een categorie met blokken die direct resultaat geven, ervaren kinderen al snel een succes. Er gebeurt al iets door één blokje naar de scriptzone te slepen en daarop te klikken (en dat was niet gelukt met de gebeurtenisblokken).

Het aantal commandoblokken is beperkt, maar daardoor wordt het gebruik van ScratchJr juist eenvoudiger. Waar je in Scratch bepaalde handelingen met meerdere blokken kunt programmeren, kan dit in ScratchJr maar op één manier. Kinderen hoeven zich nog niet druk te maken over het feit dat één bepaalde handeling op duizend-en-één manieren geprogrammeerd kan worden.

Geluid

Er zit maar één standaardgeluid (“Pop”) in ScratchJr, maar… je kunt je eigen geluiden opnemen! Voor elk geluid dat je opneemt, komt er een nieuw commandoblokje beschikbaar in de categorie Geluid.

Achtergronden/Pagina’s

Het is goed te zien dat ScratchJr zich vooral richt op het maken van interactieve verhalen. Je kunt maximaal 4 pagina’s maken met verschillende achtergronden. De objecten die je gekozen hebt zijn op alle pagina’s zichtbaar, tenzij je het verdwijn-blok gebruikt. De volgorde van de pagina’s kun je makkelijk veranderen door de pictogrammen te verplaatsen.

Zodra je een pagina toegevoegd hebt, verschijnt er ook een extra eindblok. Per pagina heeft een object/sprite eigen code. Door het “ga naar pagina”-eindblok te gebruiken, ga je naar bijv. de volgende pagina.

Sprites/objecten

Net zoals in Scratch is er een bibliotheek beschikbaar met sprites waaruit gekozen kan worden. De sprites worden op één pagina getoond, maar wel gerangschikt per categorie. Op dit moment zijn de volgende categorieën beschikbaar:

• fantasiefiguren
• dieren
• mensen
• mensen zonder gezicht (hier kun je je eigen foto in zetten)
• natuur
• ruimte
• gebouwen
• voorwerpen
• voertuigen

Elke sprite kan m.b.v. het tekenscherm aangepast worden. En natuurlijk kun je je eigen sprites tekenen. Dit kan door vrij te tekenen, maar het tekenscherm bevat ook hulpjes om cirkels/ovalen, vierkanten/rechthoeken en driehoeken te tekenen. Ook is er een ruime keuze aan kleuren.

Het is ook mogelijk om foto’s te maken en deze te gebruiken als sprite. Helaas verdwijnt in deze versie (1.0.0) de fotoknop onder de sprite, waardoor je de foto niet kunt maken.

Kinderen kunnen sprites niet per ongeluk verwijderen. De verwijderknop verschijnt pas als je het icoontje van de sprite lang ingedrukt houdt.

Programmeren

De volgende programmeerconcepten zijn in ScratchJr beschikbaar:

• commando’s
• volgordelijkheid
• voorwaarde (“als…dan”)
• herhaling

Het is ook mogelijk om voor één sprite meerdere scripts te maken, die bijv. simultaan uitgevoerd moeten worden.

Bij het uitvoeren van een script licht het blok op welke op dat moment wordt uitgevoerd. Kinderen kunnen daardoor zien welk blok uitgevoerd wordt.

Toekomst

Op dit moment is ScratchJr alleen beschikbaar als iPad-app. De bedoeling is dat eind van dit jaar (2014) een Android-versie beschikbaar komt. In 2015 verschijnt een web-based versie.
Het is niet bekend of de mogelijkheden nog uitgebreid gaan worden.

Conclusie

ScratchJr is een app die ik zeker ga gebruiken. De makers hebben goed gekeken naar de doelgroep en daar het uiterlijk en de bediening op aangepast. De eenvoud van het programma maakt ScratchJr juist heel sterk. Werken met ScratchJr zal voor veel kinderen de eerste stap zijn op programmeergebied. Door de beperkte hoeveelheid commando’s en mogelijkheden kunnen ze zich focussen op het leren denken als programmeur. O.a. probleemoplossing, analytisch en creatief denken en projectmatig werken zijn vaardigheden die geoefend worden met ScratchJr.

Ondanks een paar kleine “bugs” (waarvan het verdwijnen van de fotoknop het meest vervelend is), is dit absoluut een app die de moeite waard is om je kind/je klas/je groep te laten gebruiken.

Ondertussen staan er leuke activiteiten op http://ScratchJr.org. De kaarten heb ik vertaald naar het Nederlands en zijn hier te downloaden.